De oogroltechniek: een techniek waarbij je alleen je ogen beweegt om afwisselend naar het onderwerp en het papier kijkt

Voordat we beginnen met het bestuderen van de '7 zintuigen van het oog', waarbij we zien wat we zien en dat direct tekenen, oefenen we eerst de 'oogroltechniek'. Hierbij bewegen we alleen onze pupillen, zonder ons hoofd te bewegen, en kijken we afwisselend naar het te tekenen onderwerp en het papier.
Om de 'oogroltechniek' te gebruiken, houdt de kunstenaar zijn hoofd rechtop en positioneert hij zijn lichaam, het schilderij en het onderwerp zodat deze drie in dezelfde richting staan.

[Afbeelding 1] Aquarel landschap direct geschilderd, formaat 10. Kunstenaars plaatsen het paneel voor hun lichaam en schilderen terwijl ze naar het onderwerp kijken via het paneel.

1) Het papier wordt zo geplaatst dat het loodrecht op de blik van de kunstenaar staat en de blik van de kunstenaar in het midden van het papier valt. Zo voorkomen we dat het papier door perspectief trapeziumvormig lijkt, en we fixeren het papier.
Het is het beste om het paneel op een ezel te plaatsen. Als het echt niet anders kan en je het papier op een bureau of de grond legt, fixeer het dan met tape om beweging te voorkomen. Maar het is dan lastig om een rechte hoek tussen blik en papier te handhaven en het hoofd beweegt makkelijk. Het fixeren van het papier helpt ook om te tekenen wat je ziet in plaats van te tekenen wat je denkt.
2) Het papier wordt zo gefixeerd dat de randen verticaal en horizontaal zijn. Gebruik de randen van het papier als referentie voor verticaal en horizontaal bij het tekenen. Om met behulp van het oog de verticale en horizontale verlenglijnen te vinden en te tekenen, en om de helling ten opzichte van de verticale of horizontale lijnen te bepalen, worden de randen van het papier verticaal en horizontaal gefixeerd. Als de vorm van het papier geen rechthoek of vierkant is, maar een andere vorm, dan kun je lichtjes een vierkant tekenen als referentie voor verticaal en horizontaal. Wis dit daarna weer uit.
3) Bij het tekenen van een platte afbeelding zoals een foto of schilderij, wordt de foto of het schilderij loodrecht op de blik van de kunstenaar gefixeerd. Bij het tekenen van een driedimensionale scène vormen het oog van de kunstenaar en het onderwerp automatisch een rechte hoek, dus daar hoef je je geen zorgen over te maken.
4) <Het te tekenen onderwerp>, <het lichaam van de kunstenaar> en <het papier> moeten in dezelfde richting staan, zodat de 'verticale, horizontale en hellingshoek in het model' en de 'verticale, horizontale en hellingshoek op het papier' overeenkomen.
Bij het tekenen van een onderwerp dat zich boven het paneel bevindt, bewegen de pupillen verticaal en wordt het snelst en meest accuraat getekend. Als het canvas te groot is om het model erboven te zien, of als het onderwerp om een andere reden links, rechts of diagonaal staat, waardoor de blik horizontaal, diagonaal of met hoofdbewegingen wordt uitgevoerd, dan wijkt de helling in het model af van de helling op het papier. In dat geval moet je de helling van de lijn ten opzichte van de verticale en horizontale lijnen in het model observeren en deze vervolgens omzetten naar de helling ten opzichte van de verticale en horizontale lijnen op het papier. Om bij het tekenen van gipsbeelden voor toelatingsexamens snel en makkelijk te tekenen, wordt soms een gum aan de linkerkant of rechterkant van het paneel geplaatst om de helling van het gipsbeeld en het papier op elkaar af te stemmen. Dit is echter niet altijd precies mogelijk en het papier staat schuin, wat niet ideaal is.
5) Het hoofd van de kunstenaar, het model en het papier moeten allemaal stil blijven. Zodra een van deze beweegt, veranderen de verticale en horizontale verlenglijnen. De kunstenaar kan wel even achteruit stappen of het hoofd heen en weer bewegen om te controleren of het goed getekend is, maar tijdens het tekenen moet het hoofd stil blijven. Sommige kunstenaars bewegen hun hoofd om de schaduwen beter te zien, maar de pupillen blijven op hun plaats.

[Afbeelding 2] Direct geschilderd met de 7 zintuigen van het oog gedurende 34 minuten, 27 x 39 cm,

Om met het oog de 'verticale verlenglijn' te vinden, de 'horizontale verlenglijn' te vinden en de 'helling ten opzichte van de verticale en horizontale lijnen' te bepalen, moet het hoofd rechtop en stil blijven. Zo behoud je goed het gevoel voor verticaal en horizontaal en bepaal je de helling nauwkeurig. Bij het tekenen met het oog op verticaliteit, horizontaliteit en helling, houdt de kunstenaar zijn hoofd rechtop, zelfs bij het tekenen van een persoon in een schuine houding of een persoon die op zijn zij ligt. Net zoals je niet ondersteboven gaat staan om een persoon te tekenen die ondersteboven hangt. Als je de structuur van een gezicht wilt begrijpen, kun je wellicht je hoofd even schuin houden bij het kijken naar een model in een schuine pose, maar bij het tekenen van de structuur is dit niet nodig bij het tekenen met alleen het oog. Integendeel, door het loslaten van de gedachte aan de structuur bij het tekenen, wordt het oog onafhankelijk van de gedachte en ontwikkelt het zich. We laten de gedachte aan structuur los om het oog te ontwikkelen.

[Afbeelding 3] Direct geschilderd met de 7 zintuigen van het oog gedurende 19 minuten, 27 x 39 cm, aan de hand van een echt model.

[Afbeelding 4] De helling van een lijn wordt bepaald aan de hand van de verticale en horizontale lijnen.

Houd je rug recht, je hoofd recht en stil, en denk dat er papier voor je staat. Kijk door het papier heen naar het onderwerp, verplaats je blik snel naar het papier voor je, kijk dan weer naar het onderwerp en verplaats je blik snel weer terug naar het papier. Kijk naar het onderwerp door de vorm, de punten en de vlakken te onthouden. Tekenen binnen de 13 seconden voordat het kortetermijngeheugen, het nagevoel van de vorm, de punten en de vlakken verdwijnt. Als het kortetermijngeheugen verdwijnt, verplaats je blik weer snel naar het onderwerp en dan weer terug naar het papier, steeds heen en weer. 'Tekenen wat je ziet' betekent tekenen met het kortetermijngeheugen van 13 seconden. Het is sneller en nauwkeuriger om even te kijken en dan meteen te tekenen dan om even te kijken en dan 3 seconden te tekenen, en hoe sneller de ogen bewegen, hoe sneller en nauwkeuriger het resultaat. Als je naar het model kijkt en dan minutenlang tekent, dan teken je uit het lange termijngeheugen of uit je verstand, niet met je zicht. Tekenen wat je hier en nu ziet, met het zintuig van het oog, is tekenen wat je ziet.
Vervolgens zullen we de eerste stap in het ontwikkelen van de '7 zintuigen van het oog' bestuderen: het ontwikkelen van het oog voor verticaliteit.